Wat is dementie?

In Vlaanderen leven naar schatting 141.000 mensen met dementie. Daarvan verblijft bijna 70% thuis, verzorgd door hun partner of één of meer naasten. Ruim 30% woont in een woonzorgcentrum of een aangepaste voorziening. Verwacht wordt dat de aandoening de komende jaren meer en meer mensen zal treffen. Experts voorspellen een toename tegen 2070 tot 254.000 mensen met dementie. Dat komt omdat dementie vooral mensen ouder dan 65 jaar treft en we met z’n allen ouder worden. De aandoening komt soms ook op jongere leeftijd voor.

Dementie is geen op zichzelf staande aandoening, maar een combinatie van verschijnselen (syndroom). Er bestaan verschillende vormen van dementie en enkele tientallen ziekten waarbij dementie kan optreden. De belangrijkste is de ziekte van Alzheimer: bij 65% van de mensen met dementie is de ziekte van Alzheimer de oorzaak.  Andere mogelijke oorzaken van dementie zijn aantastingen van de bloedvaten in de hersenen, jarenlang alcoholmisbruik, een aantasting van de voorste hersenkwab, enzovoort. Alle vormen van dementie hebben gemeen dat het functioneren van de hersenen achteruitgaat.

De diagnose is niet eenvoudig te stellen. Daarom duurt het soms even voor men weet wat er aan de hand is. Artsen moeten zich hoofdzakelijk baseren op de verschijnselen, zoals geheugenstoornissen, verwardheid en verminderde oriëntatie en de verhalen van de omgeving. Een correcte diagnose is essentieel, omdat elke vorm van dementie zich op een specifieke manier uit en een specifieke manier van omgaan vraagt. De diagnose mag niet verborgen worden voor de persoon met dementie: hij of zij moet weten wat er aan de hand is.

Dementie gaat met een langzame aftakeling van de hersenen gepaard, waarbij de levenskwaliteit van de persoon met dementie -en vaak ook van zijn directe omgeving- achteruitgaat. Dit proces neemt verschillende jaren in beslag en verloopt met horten en stoten. Soms lijkt er niets aan de hand en op andere momenten is de verwarring totaal. De ziekte van Alzheimer, de meest frequente oorzaak van dementie, duurt gemiddeld 7 jaar.

Dementie is niet te genezen, maar de medicatie kan de evolutie van de verschijnselen wel een tijdlang afremmen. Daarnaast is psychosociale begeleiding cruciaal: de overgebleven mogelijkheden van de persoon met dementie moeten zoveel mogelijk gestimuleerd worden. Daarbij is het belangrijk om oog te hebben voor uiterlijke verzorging, tijdsindeling, sociale contacten en communicatie. Voor de omgeving is het een hele opdracht om het evenwicht te bewaren tussen enerzijds stimuleren en anderzijds aanvaarden dat sommige vaardigheden niet meer lukken. 

"Ik ben Sylvia. Ik was Sylvia voor ik de diagnose kreeg en ik ben nog altijd Sylvia. Ik blijf dezelfde persoon - behandel mij dan ook op dezelfde manier. Spreek met mij op dezelfde manier. Betrek me bij uw gesprekken zoals voordien."
Een persoon met dementie